ھر پارسي پارسا، كھ با تقوا و درستي زندگي كرده بود، از روبھ رو شدن با مرگ باكي نداشت؛ این مطلب، خود، یكي از رازھاي نھفتة دین و دینداري است. چنان عقیده داشتند كھ استیویھاد، خداي مرگ، ھركسي را درھرجا كھ باشد خواھد یافت؛ وي ھمچون جویندة مطمئني است كھ ھیچ انسان فانی اي نمي تواند از چنگ او فرار كند .استیویھاد غافلگیر و پنھاني بھ دیدار ھمھ كس مي آید، و از ھیچ كس مدح و ثنا نمي پذیرد و گول نمي خورد، و بھ ھیچ كس ابقا نمي كند و جان ھمھ را مي ستاند.
و چون اساس دین بر آن است كھ با وعده و وعید ھمراه باشد، و بیم و امید ھر دو كار كند، فرد متدین زردشتي آن گاه مي توانست از مرگ نترسد كھ ھمچون سرباز امیني در صف طرفداران اھورمزدا جنگیده باشد. در ماوراي مرگ، كھ ترسناكترین معما بھ شمار مي رفت، دوزخي و تطھیر گاھي و بھشتي وجود داشت. ھمة ارواح ناچار بودند كھ پس از مرگ از پلي بگذرند كھ پلید و پاكیزه را ازیكدیگر جدا مي كرد. ارواح پاكیزه در آن طرف پل به « سرزمین سرود » فرود مي آمدند و دوشیزة زیبا و نیرومندي بھ آنان خوش آمد مي گفت، و در آن جایگاه جاودانھ با اھورمزدا در نعمت و خوشبختي بھ سر مي بردند؛ ولي ارواح پلید نمي توانستند از این پل بگذرند، و در گودالھاي دوزخ سرازیر مي شدند؛ ھر چھ بیشتر گناه ورزیده بودند، گودال دوزخي آنان ژرفتر بود.
این دوزخ تنھا عنوان جھان سفلا را نداشت، كھ بنا بر غالب دینھاي قدیم ھمة مردگان، از خوب و بد، بدون تفاوت بھ آن فرو مي رفتند، بلكھ گودال تاریك و ترسناكي بود كھ ارواح گناھكار تا ابد در آن شكنجھ مي دیدند. اگر نیكیھاي كسي بر بدیھاي او مي چربید، آن اندازه شكنجھ مي دید كھ از گناھان پاك شود، و اگر گناه فراوان و كار نیك كم داشت، دوازده ھزار سال عذاب مي دید و پس از آن بھ آسمان بالا مي رفت.
بنا بھ عقیدة زردشتیان، در پایان جھان با ظھور زردشت و با انتشار تعلیمات او را در سراسر جھان دورة سلطنت اھورمزدا مي شود، و اھریمن و تمام نیروھاي بدي وي از میان مي رود. مردگان برانگیختھ مي شوند و جان بھ تن ھاي مرده مي آید و نفس بھ سینھ ھا باز مي گردد… سراسر عالم مادي از پیري و مرگ و تباھي و انقراض رھایي مي یابد و براي ھمیشھ چنین مي ماند.
چنان به نظر می رسد که این فلسفة روز محشر، در آن زمان كھ پارسیان بر فلسطین تسلط پیدا كردند، بھ یھودیان انتقال پیدا كرده باشد. بھ طور كلي، باید گفت كھ دین زردشتي دیني عالي بود كھ، نسبت بھ سایر دینھاي معاصر، با خود كمتر جنبة جنگ طلبي و خونخواري و بت پرستي و خرافھ جویي داشت. در زمان داریوش اول، این دین نمایندة روحي ملتي بود كھ در اوج عزت و اقتدار خویش بھ سرمی بردند.
